Piecza zastępcza
Na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2014 r. poz. 619) – piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodzinę. Polega na pracy z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny, zaś gdy jest to niemożliwe dążenie do przysposobienia dziecka lub zapewnienie opieki i wychowania w środowisku zastępczym.
Formy pieczy zastępczej
1. Rodzinna – rodzina zastępcza, rodzinny dom dziecka
2. Instytucjonalna – placówki opiekuńczo-wychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, interwencyjne ośrodki preadopcyjne.
Podstawą umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej jest orzeczenie sądu. W przypadku pilnej konieczności, możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub osobą prowadzącą rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka. O zawartej umowie niezwłocznie zawiadamiany jest sąd. Bywa też tak, że dziecko umieszczone jest w pieczy zastępczej na własną prośbę, na wniosek rodzica lub osoby trzeciej, a także w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka (np. w związku z przemocą w rodzinie) po interwencji pracownika socjalnego.
Poprzez umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje przygotowanie dziecka do godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia, pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki, nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami. Daje możliwość łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych, a także zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych.
Asystent w rodzinie
Rodzina, mimo współczesnych zmian w społeczeństwie, nadal jest podstawową grupą społeczną. Funkcjonuje jako zintegrowana jednostka, która spełnia funkcję wychowawczą. Składają się na to warunki ekonomiczne, kulturalne, społeczne oraz więzi pomiędzy jej członkami. W wypełnianiu tych ról rodzinę wspierają różne instytucje pomocowe (oświatowe, zdrowotne, społeczne). Gdy jednak zachodzi trudność w sprawowaniu funkcji opiekuńczo-wychowawczej istnieje możliwość skorzystania ze wsparcia specjalistycznego, jakim jest usługa Asystenta rodziny. Usługa ta jest dostępna zarówno dla rodzin wieloproblemowych, jak i tych które znalazły się tymczasowo w kryzysie. W takich sytuacjach Asystent rodziny przez pewien czas wspiera rodzinę, aby w przyszłości samodzielnie potrafiła pokonywać trudności życiowe, zwłaszcza dotyczące opieki i wychowania dzieci.
Asystent rodziny jest osobą pracującą w rodzinie, z rodziną i na jej rzecz. Towarzyszy i wspiera ale nie wyręcza tylko motywuje do poprawy warunków życiowych, głównie dla dobra i bezpieczeństwa dzieci. Asystent pracuje w rodzinach, w których są dzieci i w tych, których potomstwo przebywa w pieczy zastępczej. Pracuje wówczas z rodzicami nad umożliwieniem powrotu do domu rodzinnego. Relacja Asystenta rodziny z rodziną opiera się na współpracy i odbywa się za zgodą stron.
Do głównych zadań Asystenta rodziny należy udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów społecznych, psychologicznych, wychowawczych oraz wspieranie aktywności społecznej rodziny, motywowanie do poszukiwania i utrzymania pracy. Asystent rodziny współpracuje również z innymi instytucjami, aby móc w kompleksowy sposób wspomóc rodziny. Wraz z podopiecznymi opracowuje plan pracy i wspólnie ukierunkowują działania aby zrealizować założone cele.
Zakres zadań Asystenta rodziny obejmuje cztery obszary:
bezpośrednią pracę z rodzicami
bezpośrednią pracę z dziećmi
działania pośrednie realizowane na rzecz dziecka i rodziny
organizację własnego warsztatu pracy.
Szczegółowe zadania Asystenta rodziny określa art. 15 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Usługa Asystenta rodziny jest coraz bardziej powszechna i profesjonalna. Osoby, które pracują w tym charakterze, najczęściej posiadają wykształcenie wyższe (pedagogika, socjologia, psychologia, praca socjalna) i stale się dokształcają w różnych dziedzinach.
Rodziny wspierające
Zgodnie z art. 29 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej rodzina przeżywająca trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych może zostać objęta pomocą rodziny wspierającej, która przy współpracy z Asystentem rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w:
opiece i wychowaniu dziecka,
prowadzeniu gospodarstwa domowego,
kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.
Pomoc rodziny wspierającej może dotyczyć różnych aspektów życia, takich jak:
organizowanie czasu wolnego dzieciom,
wypracowanie nawyku wspólnego spędzania czasu przez członków rodziny,
pomoc w nauce,
wskazówki dotyczące wychowania dzieci oraz w sytuacji konieczności: nauka gotowania, sprzątania, utrzymania higieny osobistej czy racjonalnego prowadzenia budżetu domowego.
Pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z bezpośredniego otoczenia dziecka.
Rodzinę ustanawia wójt właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej po uzyskaniu pozytywnej opinii kierownika ośrodka pomocy społecznej wydanej na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego.
Wywiad środowiskowy ma na celu sprawdzenie czy dana rodzina kwalifikuje się do bycia rodziną wspierającą.
Z rodziną wspierającą zawierana jest umowa cywilnoprawna, która określa zasady zwrotu kosztów poniesionych z tytułu udzielanego wsparcia.
Problemy opiekuńczo-wychowawcze mogą wynikać z braku odpowiednich wzorców w rodzinach, z których pochodzą rodzice dziecka. Dzięki współpracy z rodziną wspierającą w rodzinie wspieranej takie pozytywne wzorce funkcjonowania rodziny można zaszczepić. Tak więc rodziny wspierające stanowią instrument mający na celu wsparcie rodziców biologicznych w sprawowaniu opieki i wychowaniu dzieci.
Przydzielenie rodziny wspierającej nie jest obowiązkiem gminy.
Ustawodawca nie wskazuje formy prawnej w jakiej następuje „przydzielenie” rodzinie wspieranej rodziny wspierającej. Wydaje się jednak, że nie powinna to być decyzja administracyjna a pomiędzy rodziną wspieraną a gminą – porozumienie.
Rodzina wspierana powinna wyrazić zgodę na objęcie jej tą formą wsparcia.
Umowa zawierana z rodziną wspieraną obok określenia zasad zwrotu kosztów powinna definiować te koszty. Będą one zależały od zakresu pomocy jakiej rodzina wspierająca będzie udzielać rodzinie wspieranej.
Zwrot kosztów jest wolny od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 24 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przygotowano w oparciu o informacje z http://mops.mszana-dolna.pl
Asystent rodziny – tel: 14 688 01 50